Zabytkowa Aleja Hrabska doczekała się ponownego uznania za Pomnik Przyrody i stosownego oznaczenia.

W marcu 2023 r. jeden z mieszkańców przyniósł do siedziby SKOF czerwoną wypłowiałą tablicę, jakoby wyłowioną ze stawu Falenckiego, z napisem „Pomnik przyrody – prawem chroniony Aleja Zabytkowa podlegająca szczególnej ochronie”, opatrzonej orzełkiem w koronie i podpisem „Wojewódzki Konserwator Przyrody”. Tablice takie jeszcze kilka lat temu informowały przyjezdnych o statusie alei Hrabskiej. Zostały ustawione w latach 90.XX w. na co wskazuje godło (orzeł w koronie).

Społeczny Komitet zwrócił się w kwietniu 2023 r. listem do Starosty Pruszkowskiego Krzysztofa Rymuzy, w którego gestii pozostaje aleja Hrabska – jako „droga powiatowa”, z prośbą o odtworzenie tablic i oznaczenie ponowne zabytkowej Alei. Powiatowy Referat Ochrony Środowiska przeanalizował sytuację prawną alei, wskazując, że uznanie obiektu przyrodniczego za pomnik przyrody jest w gestii gminy, na terenie której obiekt się znajduje. I to gmina jest zobowiązana do stosownego oznakowania zabytku. Starosta w czerwcu 2023 r. wystąpił do władz gminy o stosowne oznaczenie Pomnika Przyrody.

Jak się okazało, gmina dotąd nie uznała Alei Hrabskiej – jednego z najcenniejszych obiektów przyrodniczych – za pomnik przyrody. W sierpniu 2023 r. Rada Gminy Raszyn przyjęła stosowną uchwałę o ustanowieniu  m.in. „pomnika przyrody – alei  jesionów wyniosłych (Fraxinus excelsior L.) – rosnących wzdłuż Alei Hrabskiej na odcinku pomiędzy strumieniem a drogą dojazdową do siedziby Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego – Państwowego Instytutu Badawczego w miejscowość Falenty”.

Otworzyło to drogę do oznakowania al. Hrabskiej oficjalnymi tablicami w kolorze czerwonym z godłem państwowym i napisem POMNIK PRZYRODY ALEJA DRZEW. Tablice zamontowano w ostatnim tygodniu września 2023 r. Dziękujemy Staroście Pruszkowskiemu Krzysztofa Rymuzy oraz Radzie Gminy Raszyn za aktywność i starania o ochronę liczącej blisko dwa wieki krajobrazowej alei ufundowanej na grobli stawów Falenckich przez gospodarza majątku Falenty hr Przeździeckiego. 

Aleja Hrabska jest przedmiotem troski Starosty Pruszkowskiego Krzysztofa Rymuzy, który dwa lata temu zinwentaryzował i zbadał stan starodrzewu złożonego z jesionów wyniosłych posadzonych w równych odległościach wzdłuż drogi polnej na grobli. Niestety, dziś stan drzew nie jest dobry. Drzewa chorują, obumierają i padają pod naporem wiatru. Na ich zły stan wpływ ma zwiększony ruch samochodowy (zasolenie, drgania, uszkodzenia mechaniczne),  położenie instalacji oświetlenia ulicznego (kable w ziemi, naruszenie korzeni bocznych), zmiany poziomu wód gruntowych oraz wiek drzew.

Jesion jest rodzimym drzewem niżu polskiego. Początkowo rośnie szybko, w wieku ok. 100 lat przestaje rosnąć na wysokość, ale może żyć w dobrych siedliskach do 300 lat. Jesiony są najwyższymi drzewami Polski – osiągają wysokość 40-45 m (10 pietrowy blok). Jesion wyniosły posiada największy zasięg korzeni bocznych spośród wszystkich rodzimych europejskich drzew. Rozwija silne korzenie boczne o szerokim zasięgu, co czyni go w znacznym stopniu odpornym na powalanie przez wiatr. 

Obecnie aleja Hrabska poddawana jest pielegnacji i odtwarzaniu szpalerów drzew. W miejsce powalonych lub wyciętych ze względów bezpieczeństwa ruchu drogowego drzew w tym roku zostanie posadzonych 12 młodych sadzonek drzew jesionów wyniosłych. 

Na poczatkowym odcinku Al. Hrabskiej (od alei Krakowskiej do budynku d. stróżówki przy bramie) króluje inny gatunek – klon srebrzysty. W tym roku uzupełnione zostaną straty w szpalerach poprzez nasadzenie tu 8 klonów srebrzystych. Prace przeprowadzone będą w październiku/listopadzie. Latem młodzież ze szkoły w Sękocinie posadziła na tym odcinku 6 sadzonek podrośniętych klonów srebrzystych.